Geboortezorg en sociaal domein verbinden met CenteringZorg

Een van de mooie kanten van CenteringZorg is de versterkende rol van de co-begeleider, die zijn of haar eigen expertise inbrengt en zo voor (aanstaande) ouders gelijk een vertrouwd aanspreekpunt is. Zo kan de tweede Centering-begeleider bijvoorbeeld een kraamverzorgende zijn, maar ook iemand uit de JGZ, van het CJG of een cultuur-mediator. In gemeenten Venray en Venlo kozen ze ervoor om co-begeleiders uit het sociaal domein te betrekken. En om het accent nog meer op ouderschap en opvoeden te leggen. Ontwikkelingspsycholoog Lieke Engels stond aan de wieg hiervan en schreef er een column over. 

De kracht van verbinding in een kwetsbare fase

Zes jaar geleden jaar geleden nam ik deel aan een bijeenkomst georganiseerd door gemeente Venray, waar onderwijs, zorgorganisaties en gemeente de koppen bij elkaar staken rond kind & gezin. Het doel was te onderzoeken waar hiaten zaten, en vooral ook waar kansen lagen om meer domein-overstijgend te verbinden en om meer preventief te werken. Ik vertelde tijdens deze bijeenkomst over de centering-bijeenkomsten die ik tijdens de zwangerschap van mijn zoontje had bij de verloskundigenpraktijk. En hoeveel meerwaarde deze vorm van ondersteuning had ten opzichte van de een-op-een consulten eerder tijdens de zwangerschap van mijn dochter. Ik nam de aanwezigen mee in mijn ervaring met CenteringZorg. Hoe fijn het was om met een groep gelijkgestemde ouders thema’s te bespreken. Hoe fijn het was dat de groep zo veilig was, dat we ons als deelnemers kwetsbaar konden opstellen. Hoe ik hierdoor zelf kon normaliseren en realistische verwachtingen kon vormen. Want zelfs al heb je ontwikkelingspsychologie gestudeerd: moeder-worden en je kindje leren kennen is een zoektocht vol onzekerheden. Het hielp me zo om deze informele contacten te hebben! Ten tijde van de bijeenkomst had ik die nog steeds, al was mijn zoontje toen alweer bijna 1 jaar. In de appgroep die destijds is aangemaakt, worden zelfs nu nog vragen aan elkaar gesteld.

Ouderschap en opvoeding nog meer verankeren

Vanuit mijn ervaring in het sociaal domein zag ik kansen om ouderschap en opvoeding nog meer te verankeren binnen CenteringZwangerschap. En zo ontstonden op die middag de eerste contouren van wat wij ‘CenteringPlus’ noemden, onze werknaam voor het project in gemeente Venray dat Centering-groepen structureel verbindt met het sociaal domein. Samen met gemeente Venray en netwerkpartners werd er een plan geschreven om te starten met Centering-groepen die begeleid werden door een verloskundige en een professional uit het sociaal domein. Diverse stakeholders werden bevraagd en het idee werd ook opgepikt door regio Noord-Limburg. Er kwam ruimte om niet alleen in gemeente Venray, maar ook in gemeente Venlo te pilotten. Met vol enthousiasme gingen we aan de slag.

Mooie ervaringen

In Venlo pakte BIJ ONS de uitvoering op samen met Verloskundigenpraktijk Venlo-Blerick waar inmiddels de vijftiende groep start. Ook zijn we de samenwerking gestart met de andere praktijken in gemeente Venlo: Verloskundigenpraktijk Venlo, Tegelen, Belfeld en Astrea. De ervaringen zijn erg goed. De verloskundige en de professional uit het sociaal domein zijn ontzettend goed op elkaar afgestemd. En onze collega’s Jorien, Mimy, Janneke, Fenna en Ingrid zijn enorm blij dat ze op deze prachtige manier laagdrempelig kunnen normaliseren en verbinden. Er is sinds deze samenwerking ook meer aandacht voor ontspanning (mindfulness), wat ook gelijk wordt geoefend. En we staan meer stil bij het thema ouderschap. Uit welk nest kom je: wat heb je meegekregen in jouw opvoeding en wat wil je daarvan doorgeven en wat niet. Hoe ziet de rolverdeling met je partner er straks uit: praten jullie daar samen over en hebben jullie het daarbij ook over je verwachtingen. En wat als het tegenvalt of de roze wolk is er niet: wie is er dan voor jou, wie durf je te bellen.

Praatplaat van de Kick-on – artikel gaat onder dit beeld verder

Ook contact als er iets speelt…

Naast de fijne open bijeenkomsten zien wij ook de meerwaarde terugkomen in de individuele contacten die we kunnen bieden als er iets speelt. Zo werd een aanstaande moeder met paniekaanvallen thuis bezocht. Samen met deze moeder bekeek Fenna, die psycholoog is, haar situatie en mogelijkheden. Ook meldde een deelneemster van een van de groepen zich bij de professional van het sociaal domein, omdat er sprake was van huiselijk geweld. Deze stap was voor haar door de Centering-groep makkelijker te maken. Naast serieuze onderwerpen is er binnen de Centering-bijeenkomsten ook ruimte voor luchtige onderwerpen en wordt er flink gelachen. Het is geweldig om te zien dat de moeders een nieuw netwerk vormen in deze relatief spannende en soms kwetsbare fase in hun leven.

Alle ouders deze kans bieden

Wij zijn ontzettend blij dat we hebben mogen pionieren en dat we deze domein-overstijgende samenwerking hebben gerealiseerd. De pilot is inmiddels geëvalueerd door GGD Limburg-Noord. (Zie de praatplaat Kick-on kansrijke start ) De uitkomsten  waren goed en daarom is deze variant van Centering verder uitgerold in Noord en Midden Limburg. Vanuit BIJ ONS blijven we Centering uitvoeren in gemeente Venlo en zetten we ons, samen met GGD Limburg-Noord en Stichting Centering Nederland in voor het uitrollen van CenteringZwangerschap en CenteringOuderschap. Ook hebben we in het najaar van 2022 de start gemaakt in gemeente Echt-Susteren en Maasgouw, waar we samenwerken met verloskundigenpraktijk Bollebuik. Onze droom is dat ongeacht waar je woont, je als (aanstaande) ouder altijd de gelegenheid krijgt om deel te nemen aan deze prachtige vorm van zorg.”

Lieke Engels is ontwikkelingspsycholoog en bestuurder van BIJ ONS – een innovatieve organisatie die zich inzet in het sociaal domein om kinderen en gezinnen goed op weg te helpen.

Ingrid Huys uit Venlo werkt als praktijkondersteuner GGZ in de huisartsenpraktijk. Toen ze werd gevraagd om als co CenteringZwangerschap-groepen te gaan begeleiden, twijfelde ze geen moment. Lees in haar column hoe ze hiermee een oude liefde terugvond.