Ziekenhuis Amstelland blij met overstap naar groepszorg voor zwangeren en partners

“Met CenteringZorg bieden we betere patiëntenzorg. We helpen aanstaande ouders in onze regio op weg met hun baby, en verbinden hen met elkaar.” Anderhalf jaar geleden startte Ziekenhuis Amstelland met de invoering van CenteringZorg op de polikliniek verloskunde. Een hele klus maar zeer de moeite waard, zeggen de kartrekkers. Mede op basis van hun ervaringen is er nu de Handreiking Implementatie CenteringZorg in het Ziekenhuis.

De kartrekkers zijn klinisch verloskundigen Fiona de Raadt, Yvonne Strengers en gynaecoloog Katinka Overmars. Samen met andere betrokkenen, vormen zij de stuurgroep CenteringZorg van het Amstelland Ziekenhuis. (Foto: Van links naar rechts: Overmars, De Raadt en Strengers) 

Voorbeeld van excellente patiëntenzorg

Katinka Overmars: “Wat de implementatie een extra boost gaf, was de evaluatie van Qualicore, het kwaliteitssysteem voor ziekenhuizen. Daarin werd de CenteringZorg in ons ziekenhuis vermeld als voorbeeld van excellente patiëntenzorg. De eerste 1000 levensdagen van een pasgeborene zijn zo belangrijk voor een goede start van baby’s en gezinnen. Een bevalling kan heel mooi zijn, maar ook heel zwaar en zelfs traumatisch. Een goede voorbereiding helpt enorm voor een goede start.”

Wat houdt CenteringZorg in?

“Als ik voorheen individueel poli draaide, had ik tien minuten per patiënt en kwam ik tijd tekort”, vertelt Fiona de Raadt. “Onze patiënten, die om medische redenen in het ziekenhuis bevallen, hebben vaak veel vragen en zorgen. Zij worden nu standaard opgenomen in een centering-groep. De groepsbijeenkomsten (gekoppeld aan de medische controle) bieden veel meer ruimte om alles met elkaar door te nemen. En daarnaast bespreken we nog legio andere onderwerpen die voor aanstaande ouders relevant zijn. Zoals: hoe verdeel je straks de taken binnen jouw gezin? Mensen vinden deze bijeenkomsten heel fijn. En voor mij is de zorg er alleen maar leuker op geworden. Je krijgt hierdoor echt een band met deelnemers. En de deelnemers krijgen ook een band met elkaar.”

Meer tijd voor patiënten geeft meer werkplezier

“De patiëntevaluaties zijn positief”, bevestigt Yvonne Strengers, die ook als trainer actief is voor Stichting CenteringZorg. “Ongeveer elke vijf weken start er een nieuwe groep, met zwangeren die rond dezelfde maand zijn uitgerekend. Zij wonen zeven groepsbijeenkomsten bij, begeleid door onze klinisch verloskundige met een kraamverzorgende als co-begeleider. We houden de groepsbijeenkomsten ’s avonds in de wachtruimte van onze polikliniek. De meeste partners doen ook mee. Stellen willen dat graag, dus dat omarmen we. Onze patiëntenpopulatie omvat veel expats, onder wie veel mensen uit India. We spreken daarom vaak zowel Nederlands als Engels. De voertaal hangt af van de samenstelling van de groep en de wensen van de deelnemers. We hebben alle materialen in zowel Nederland als Engels.”

Foto: @Amstelland Ziekenhuis 2023 |Deelnemers bewonderen elkaars baby’s tijdens de terugkom-bijeenkomst. 

Goede training

Fiona de Raadt had veel profijt van de centering-training, vertelt ze. “Ik twijfelde vooraf of CenteringZorg voor onze patiëntenpopulatie wel haalbaar was. Maar de tweedaagse training bood me veel handvatten om de bijeenkomsten goed te begeleiden, zodat er echt uitwisseling tussen deelnemers ontstaat. Al bij de tweede of derde groep kreeg ik er handigheid in. Ook de samenwerking met mijn vaste co liep steeds lekkerder. Als kraamverzorgende brengt zij veel expertise in, met betrekking tot kraamzorg, borstvoeding en kraamtijd. We zijn nu een echt team. Dat is zo waardevol.” Strengers: “Expats zijn vaak niet bekend met ons zorgsysteem. Uitleg hierover is dus belangrijk.” De Raadt: “Het leuke is dat ik die uitleg nauwelijks meer hoef te geven: deelnemers kunnen elkaar onderling prima vertellen hoe de Nederlandse geboortezorg werkt.”

Op basis van de ervaringen van het Amstelland Ziekenhuis is de Handreiking Implementatie CenteringZorg in het Ziekenhuis ontwikkeld. Download deze hier

Zorg inbedden in de organisatie

Strengers: “Alle neuzen binnen de organisatie dezelfde kant op te krijgen, vond ik de grootste uitdaging. Je moet deze zorg namelijk echt inbedden in de organisatie. Dat vereist veel afstemming, bijvoorbeeld over het bijhouden van de patiëntendossiers in het elektronisch patiëntensysteem: wie dat doet en op welke manier.” De Raadt: “Toen eenmaal duidelijk was dat wij hiervoor verantwoordelijkheid nemen, ontstond er rust. Samen met de gynaecologen stippelden we de zorgpaden uit in samenhang met de groepszorg. Bij de start plannen we voor iedere zwangere al alle afspraken met hun gynaecoloog in. In het begin was het lastig om de groepen vol te krijgen, omdat nog niet iedereen op de polikliniek wist wat CenteringZorg inhield. Daarom is het belangrijk dat er in de stuurgroep ook een poli-assistent zit, die collega’s meeneemt in de ontwikkelingen.”

Strengers: “Je moet voor dit hele proces, inclusief de voorbereiding en het vinden van financiering, zeker twee jaar uittrekken.”

Steeds groter draagvlak onder de medische staf

De implementatie van CenteringZorg in Ziekenhuis Amstelland was mogelijk dankzij de tweejarige startsubsidie van Kansrijke Start, vertelt gynaecoloog Katinka Overmars. “Niet al mijn collega’s waren meteen positief. Maar nu staan we er met z’n allen voor: dit is betere patiëntenzorg. Als gynaecologen merken wij dat onze patiënten niet alleen enthousiast zijn over deze zorg, maar ook beter geïnformeerd en voorbereid. Daardoor komen wij in het gesprek met hen ook beter toe aan wat belangrijk is.”

– “Ik had er eigenlijk helemaal geen zin in, maar ben er zo blij mee. Mijn vrouw en ik zijn veel beter voorbereid op het ouderschap. Iedereen zou dit moeten doen.”

– “Super. Als je een leuke groep hebt, kan je lachen en huilen met elkaar. En extra controles zijn fijn.”

– “Het is zeer prettig om laagdrempelig informatie te verkrijgen en contacten op te doen.”

Uit patiëntenvaluaties CenteringZorg @Ziekenhuis Amstelland

Tips voor ziekenhuizen

• Formeer een stuurgroep, die alle kwaliteiten in huis heeft die je nodig hebt
• Bereid je goed voor
• Zorg voor voldoende draagvlak binnen je ziekenhuis
• Steun van management en medische staf is onontbeerlijk
• Zorg voor korte lijntjes naar alle betrokkenen
• Houd er rekening mee dat het twee jaar kan duren voor het echt goed loopt
• Zorg dat de poli-medewerkers betrokken en goed geïnformeerd zijn
• Geef niet gelijk op als de groepen niet helemaal vol zijn
• Betrek Stichting Centering voor implementatie-coaching
• Gebruik de Handreiking Implementatie CenteringZorg in het ziekenhuis