Groepsgewijze zorg voor Turks sprekende Haagse zwangeren
Ella Verloskundigen in Den Haag biedt cliënten die beter Turks spreken dan Nederlands groepsgewijze zwangerschapsbegeleiding. De vrouwen uit Bulgarije, Griekenland en Turkije zijn blij dat ze meedoen. “We kenden elkaar nog helemaal niet.”
December 2021 – De laatste bijeenkomst van de Turkstalige CenteringZwangerschap-groep is bijna afgelopen. De vrouwen zien elkaar hierna weer terug als iedereen is bevallen, bij de tiende en afsluitende bijeenkomst met hun baby’s.
Verloskundige Sanna Kwakkel houdt een bolletje wol omhoog: “Houd het uiteinde vast, gooi het bolletje naar iemand toe en wens haar iets toe.” De vrouwen wensen elkaar een goede bevalling, een gezond kind, gezondheid en een fijne toekomst toe… De gezichten lichten op. Sanna en co-begeleider Seda ontvangen lieve bedankjes. De wol wordt doorgeknipt. Ieder houdt haar eigen touwtje als aandenken. Iemand bindt het ‘voor geluk’ aan haar tas.
“Jammer dat de bijeenkomsten nu stoppen.”
“Ze waren juist óók fijn geweest als de baby’s er zijn.”
“Maar we hebben wel onze WhatsApp-groep!”
“En we zien elkaar de volgende keer met de baby’s.”
Artikel gaat onder de foto’s verder
Ella Verloskundigen (Den Haag) biedt sinds 2019 groepsgewijze CenteringZorg aan Turks-sprekenden. Sanna Kwakkel: “Van onze Turks sprekende cliënten kiest ruim de helft hiervoor. We starten ongeveer elke twee maanden een nieuwe groep. We zien dat de deelnemers veelal contact houden na de bijeenkomsten en dat het dus bijdraagt aan hun sociale netwerk. Daarnaast geven de vrouwen zelf aan heel veel te leren en merk je ook dat ze het Nederlandse zorgsysteem beter begrijpen.”
“Het is altijd gezellig!”, zegt Seda Yildirim voor de bijeenkomst is begonnen. Ze is praktijkassistente van Lieve Kraamzorg en speelt bij de Turkstalige Centering-groepen van verloskundigenpraktijk Ella een sleutelrol als gastvrouw en cultuur-mediator/tolk. Ze volgde de tweedaagse Centering-training om co-begeleider te zijn.
De start van de bijeenkomst
Vanwege corona is de groep wat kleiner dan gebruikelijk. Er namen zeven zwangeren deel, één vrouw is al bevallen. Vandaag zijn er vijf zwangeren aanwezig. Ook is er een zusje meegekomen, met een schaal vol zelfgebakken Bulgaarse roompuntjes.
Seda vraagt iedereen bij binnenkomst om eerst even een zelftest te doen. Daarna wegen de vrouwen zichzelf en meten ze hun bloeddruk. Ze noteren de uitkomsten in hun zwangerschapsboek. Een voor een lopen ze bij verloskundige Sanna langs, die in een aparte ruimte hun buik voelt en het hartje beluistert. De vrouwen kletsen met elkaar. “We kenden elkaar nog helemaal niet voor deze bijeenkomsten!”
“Dit is goed, omdat wij niks weten.”
Volop stof om over te praten
Sanna gebruikt vandaag verschillende centering-werkvormen. Deze zorgen ervoor dat iedereen actief meedenkt en meedoet, en dat de sfeer open en energiek is. Bij de tweede werkvorm komt een groot aantal onderwerpen voorbij. Sanna geeft iedere deelnemer een centering-kaartje met afbeelding: ‘wanneer mag dat weer?’ Alle deelnemers laten een voor een hun afbeelding zien, waarna de vrouwen praten over dit thema.
Eén vrouw heeft een sportplaatje: wanneer mag je weer sporten en je buikspieren trainen? Enkele vrouwen maken zich al zorgen dat ze de zwangerschapskilo’s nooit kwijtraken. “Zes weken na de bevalling”’, weet iemand. “Als het pijn doet, dan nog niet”, zegt een ander. Met haar handen voor haar eigen buik beeldt Sanna uit hoe de buikspieren na verloop van tijd weer samenkomen: “Als ze nog open staan, dan kun je nog niet trainen.” “In Turkije dragen vrouwen in de kraamtijd een korset.” Sanna: “Dat kan geen kwaad.”
“Nadat de baby heeft gedronken, moet je hem dan helpen om een boertje te laten of doet hij dat vanzelf?”, vraagt iemand zomaar. “Weet iemand dat?”, vraagt Sanna. “Je moet de baby een poosje rechtop houden, niet meteen na de voeding neerleggen want dan gaat hij spugen”, reageert een vrouw. “In Turkije wordt vaak gezegd dat wat je eet als vrouw, de baby kramp geeft.” “Moeders, schoonmoeders en iedereen die op kraambezoek komt bemoeit zich hiermee.”
Aan de hand van de kaartjes praten de vrouwen over wat je het beste kunt eten als je borstvoeding geeft. ‘Niet te veel zoetigheid’ waarschuwt Seda, de Turkse traditie kennend om veel lekkernijen te geven aan de moeder. Ook gaat het over bij wie je terecht kunt met vragen over borstvoeding, over vitamine K en D, de rugligging en veilig slapen, menstruatie (en borstvoeding) en anticonceptie. “Als je nog niet ongesteld bent geweest, kun je wél weer zwanger worden”, concludeert de groep, waarna de vrouwen alle vormen van anticonceptie benoemen. “Of gewoon ‘nee’ zeggen”, zegt iemand. “Alsjeblieft niet!”, giegelt een ander.
Wanneer bel je de verloskundige
Nu de vrouwen bijna gaan bevallen, nemen ze de ‘belinstructies’ nog eens door. “Hoe wéét je dat de bevalling begint?”, vraagt Sanna, waarna de groep een poosje praat over weeën en waar je die kunt voelen. “Komen de weeën twee uur lang om de vijf minuten, dán bel je”, weet iemand. “Wat zijn nog meer redenen om te bellen?”, vraagt Sanna.
“Als het vruchtwater komt en een groene of bruine kleur heeft.”
“Bij klachten die op zwangerschapsvergiftiging kunnen duiden” (Sanna: “Welke zijn dat ook alweer?” … “Hoofdpijn…” “Hoge bloeddruk…” “misselijkheid…”)
“Als je bloed verliest.”
“Als je de baby niet meer voelt…” (Ook hierover wordt doorgepraat, over hoe je contact kunt maken om te checken of je baby nog beweegt.)
“Je mag ook bellen als je het niet meer weet of twijfelt”, spoort Sanna de vrouwen vriendelijk aan.
Bordjes omhoog
Sanna deelt bordjes uit met een rode en groene kant. De eerste stelling: “Zodra de vliezen breken, ga ik naar het ziekenhuis.” De vrouwen houden hun bordje alle omhoog met de rode kant naar voren: “Hier hadden we het net over.” Aan de hand van stellingen praten de vrouwen over de vroege fase van de bevalling. “In Griekenland doen ze niet moeilijk over een keizersnede”, zegt iemand later in het gesprek. Sanna: “Een keizersnede is een buikoperatie, waarvan je lang moet herstellen. Wij willen daarom dat vrouwen zoveel mogelijk op de gewone manier bevallen.”
Foto’s: Semin Suvarierol Hoen
Geboortezorg en CenteringZorg aan anderstalige vrouwen
Tienerzwangerschappen, babysterfte, moedersterfte en complicaties rond de geboorte komen in Nederland veel vaker voor bij anderstalige vrouwen. Ook bestaan er bij deze groep specifieke risico’s zoals seksueel geweld en vrouwelijke genitale verminking. Het is dus extra belangrijk om deze vrouwen goede zorg te bieden en om de taal- en cultuurbarrière te overbruggen.
In een centering-groep verleen je zorg die nauw aansluit bij de belevingswereld en cultuur van de deelnemers. Bovendien zorgt centering ervoor dat zwangeren een netwerk bouwen en zich niet geïsoleerd voelen als (aankomende) moeder. Belangrijk is dat de persoon die tolkt de centering-training volgt om de rol van co-begeleider te vervullen. Natuurlijk is het ook belangrijk dat zij of hij beide talen goed beheerst, kennis heeft van de geboortezorg in Nederland (en liefst ook van het land van herkomst) en bekend is met de cultuur van de deelnemers. Ook voor de eerste begeleider geldt dat het belangrijk is om je eerst te verdiepen in de achtergrond van deze cliënten voor je groepsgewijze zorg aanbiedt.
