Utrechtse pilot met CenteringZorg voor Arabisch sprekende zwangeren succesvol
Begin 2022 geleden ging in Utrecht Overvecht de pilot Lieve Mama van start. Arabisch sprekende zwangeren deden mee aan een CenteringZwangerschap-groep, die werd aangeboden door een verloskundige en een Arabisch sprekende co-begeleider.
Eén CenteringZwangerschap-groep werd gestart bij Verloskundigenpraktijk Doula, de andere in het Universitair Verloskundig Centrum Utrecht. Deelnemende vrouwen zijn overwegend positief over de centering-bijeenkomsten, zo blijkt uit de evaluatie van de pilot van Pharos en Verwey-Jonker Instituut.
Succesfactoren die door deelnemers zijn genoemd:
- Vrouwen spreken die in dezelfde positie zitten
- Meer tijd met elkaar voor het uitwisselen van informatie en ervaringen
- Een vriendin krijgen via de centering-groep
- Ook kunnen uitwisselen via een app-groep
- Het nabellen door de Arabisch sprekende co-begeleider
- verschillende ervaringen horen is leerzaam
- Meer kennis over zaken rondom bevallen in Nederland
- De Arabische vertaling: door aanwezigheid van de Arabischtalige co-begeleider was het voor de vrouwen mogelijk om mee te doen
Suggesties van de vrouwen:
- Meng centering-groepen met zowel Arabisch sprekende als Nederlands sprekende vrouwen. Eén Arabisch sprekende vrouw in een centering-groep is te weinig, dat geeft alle deelnemers een ongemakkelijk gevoel. Een fiftyfifty verdeling lijkt optimaal. De Arabischtalige deelnemers gaven aan dat het goed is om met de Nederlandse taal in aanraking te komen en dat ze graag verschillende ervaringen horen.
- Grotere groepen zijn wenselijk, het liefst met ten minste zes vrouwen. “Meer mensen is beter, omdat het niet bij iedereen hetzelfde gaat.” Ze vinden het uitwisselen van verschillende ervaringen waardevol.
Tekst gaat onder de foto verder
Je vindt de eindrapportage Lieve Mama hier
De pilot
De zwangere vrouwen kregen aanvullend de mogelijkheid om mee te doen aan een taaltraining van het NCB, specifiek gericht op de taal die gebruikt wordt in de centering-groep. Ook konden ze desgewenst gekoppeld worden aan een Ma’maatje van het 1000 dagen-project van stichting Al Amal.
Doel van deze pilot, gefinancierd door de Gemeente Utrecht, was dat deelnemende zwangeren en hun partners zich voorbereid voelen op de komst van hun kindje in Nederland. De hypothese is dat zij minder stress ervaren door een toename van kennis over zwangerschap, gezondheid en de zorg in Nederland, en meer Nederlandse taalvaardigheden en een groter sociaal netwerk opdoen. Dit alles draagt bij aan het welzijn van de ouders en een meer kansrijke start van hun kind
Het onderzoek
In januari 2022 ging een onderzoek door het Verwey-Jonker Instituut en Pharos van start, waarbij naar de impact van de interventie en de waardering van het programma werd gekeken. Gedurende de pilot ging veel aandacht uit naar de barrières en succesfactoren tijdens het implementatieproces. In deze rapportage wordt inzicht gegeven in hoe deelnemers het programma waarderen en wat er voor stakeholders nodig is voor een goede toekomstige uitvoering van Lieve Mama.
Drie deelnemers uit de centering-groep van het Universitair Verloskundig Centrum Utrecht (UVC) en drie deelnemers van de groep van Verloskundigenpraktijk Doula zijn in april 2022 geïnterviewd. Vier van hen zijn in september 2022 nogmaals geïnterviewd. De interviews hadden betrekking op de mate van voorbereiding op de komst van het kindje en de waardering van het aanbod.
Voorbereiding op de komst van het kindje
Gezondheid en zwangerschap
Bij dit thema denken de vrouwen vooral aan de thema’s gezond eten, bewegen en zwangerschapsklachten. Gezonde voeding en voedingsrestricties tijdens de zwangerschap en zwangerschapslasten komen binnen CenteringZwangerschap aan bod. Het gesprek erover helpt en het professionele advies wordt gewaardeerd. Vrouwen halen hun informatie uit de centering-groep maar ook van internet, of ze laten zich adviseren door familie. Wat opvalt is dat soms juist de adviezen van familie niet op prijs worden gesteld en het professionele advies belangrijker wordt gevonden. De ramadan komt aan bod en door sommige islamitische vrouwen is tijdens de zwangerschap gevast.
“Het is niet duidelijk geworden of de vrouwen ook echt gezonder zijn gaan leven door de uitwisseling tijdens de centering-bijeenkomsten. Wel is duidelijk dat het ventileren van ‘zwangerschapslasten’ helpt (dat je niet alles mag eten, pijntjes hebt of slecht slaapt), en dat het verhaal van anderen steunend is.”
Toegang tot zorg en steunbronnen
De vrouwen ervaren erg veel steun van elkaar tijdens hun zwangerschap. Voor allen speelt die behoefte extra door omstandigheden (verhuizing, migratie, eerste kindje, eerdere ingrijpende gebeurtenissen). Zowel de ontmoetingen met elkaar als het gesprek werkt steunend. Er zijn app-groepen gevormd waarin de vrouwen onderling contact hebben.
Zwangerschap en bevalling
De informatie over zwangerschap en bevalling, de praktische informatie en hoe het zorgsysteem in Nederland werkt, is de meest gewaardeerde informatie voor alle vrouwen in de centering-groepen. “Die informatie helpt echt.” Bij de voorbereiding, maar vooral ook bij het gevoel om veilig te kunnen bevallen. Ook wordt als voordeel genoemd, dat voor onderlinge uitwisseling meer tijd is doordat de groepsbijeenkomsten langer duren. Vrouwen geven aan dat ze het waarderen dat er verschillende ervaringen worden gedeeld en “dat ze van elkaar kunnen leren”.
“De deelnemers vertelden dat ze geen nare bevallingservaring hebben gehad, al was de bevalling zelf in sommige gevallen best moeilijk.”
Migratie
Migratie, dat benoemen alle vrouwen, heeft een grote impact op de ervaring van de zwangerschap en bevalling. De uitwisseling met elkaar tijdens de groepsbijeenkomsten en de mogelijkheid tot het benoemen van verschillen tussen thuis en hier geeft steun. Binnen CenteringZwangerschap kwam dat expliciet aan bod.
Voor de Arabisch sprekende vrouwen geldt dat het verschil tussen Nederland en het thuisland als erg groot wordt ervaren. De vrouwen geven aan graag de taal beter te willen spreken, en meer te willen weten over hoe de Nederlandse samenleving werkt. Ze wensen ook dat centering-groepen gemengd worden met Arabisch sprekende en Nederlands sprekende vrouwen.
Met dank aan:
- Marjolein Keij, senior adviseur Pharos
- Karin van Bemmel, senior onderzoeker Verwey-Jonker instituut
- Sirin Yikilmaz-Akel, Projectmanager NCB Opleidingen
- Nour Youssef, Co-begeleider CP
- Merel Hoogman, Verloskundige Praktijk Doula
- Carlaine, Verloskundige Praktijk Doula
- Inge Groen, Verloskundige
- Monique de Koning, Senior Adviseur Gezonde wijk (Overvecht/Oost/Noordoost)
Bron: Evaluatie Pilot Lieve Mama, Karin van Bemmel Verwey-Jonker Instituut en Marjolein Keij, Pharos
