Ondanks corona een kleine toename van CenteringZorg in Nederland

De monitor Kansrijke Start 2021 is verschenen. Aan de hand van vijftien indicatoren volgt het RIVM sinds 2019 de voortgang van dit actieprogramma. Twee indicatoren hebben betrekking op de toegankelijkheid van CenteringZorg voor zwangeren en jonge ouders in Nederland. 

Indicator CenteringZwangerschap

“CenteringZwangerschap (CenteringPregnancy) is een vorm van groepszorg voor zwangere vrouwen om de fysieke en psychosociale gezondheid te verbeteren”, vermeldt de monitor over het belang van de indicator CenteringZwangerschap. Deze indicator heeft betrekking op het aantal verloskundigenpraktijken waarvan ten minste één persoon door ons is getraind. Hoeveel verloskundigenpraktijken CenteringZwangerschap ook daadwerkelijk aanbieden en hoeveel zwangere vrouwen deelnemen, wordt helaas niet bijgehouden. 

Vier op de tien verloskundigenpraktijken getraind

Volgens de cijfers van de KNOV waren er in oktober 2021 in totaal 590 verloskundigenpraktijken. Bij 229 praktijken, dus bij 39%, was minstens één persoon getraind in CenteringZwangerschap. In 2020 was dit percentage 35% (n=203) en in 2019 33% (n=194).

Een stijging van 6% in twee jaar tijd! En dat ondanks corona: we hebben in 2020 nauwelijks trainingen kunnen aanbieden.  

39% verloskundigenpraktijken getraind in CenteringZwangerschap

Tekst gaat onder de afbeelding verder

Indicator CenteringOuderschap

“CenteringOuderschap (Centering Parenting) is een programma vanuit de jeugdgezondheidszorg dat (kwetsbare) ouders van jonge kinderen laagdrempelig ondersteunt”, vermeldt de monitor over het belang van de indicator. Deze indicator geeft inzicht in het aanbod van CenteringOuderschap.  

Kwart van de JGZ-organisaties heeft CenteringOuderschap aangeboden 

Er zijn in Nederland 36 JGZ-organisaties die zorg en ondersteuning bieden aan ouders en kinderen in de eerste 1000 dagen. 

In 2019 en begin 2020 boden 8 van de 36 JGZ-organisaties CenteringOuderschap aan. In 2021 ging ook een nieuwe, negende JGZ-organisatie het programma aanbieden en zijn daarnaast 3 JGZ-organisaties getraind. Het varieert sterk in hoeverre alle 9 JGZ-organisaties (figuur 11) het programma ook in 2021 hebben uitgevoerd, mede als gevolg van de corona-pandemie. Hoe vaak en hoeveel jonge ouders hieraan hebben deelgenomen is onbekend.

Wij zijn trots op de organisaties die het ondanks alle tegenslagen toch voor elkaar wisten te krijgen om groepen te starten! Dat vereiste in deze coronatijd veel creativiteit en doorzettingsvermogen.

25% JGZ-organisaties die CenteringOuderschap aanbieden

Tekst gaat onder de afbeelding verder

Toelichting RIVM op CenteringZwangerschap 

De monitor biedt over beide indicatoren een beknopte toelichting. Over CenteringZwangerschap vermeldt het RIVM: “CenteringZwangerschap is een vorm van verloskundige zorg waarbij een groep zwangere vrouwen met een vergelijkbare zwangerschapsduur tien bijeenkomsten volgen om de fysieke en psychosociale gezondheid van moeder en kind te verbeteren. Het zijn interactieve bijeenkomsten onder leiding van de verloskundige in samenwerking met een andere professional zoals een kraamverzorgende of lactatiekundige. Naast medische zorg (bijvoorbeeld bloeddruk meten) is er veel ruimte om kennis en ervaringen uit te wisselen. Zo kunnen zwangere vrouwen van elkaar leren en hun gezondheidsvaardigheden en sociale netwerken verbeteren.”

“TNO vond positieve effecten op ervaringen van zwangere vrouwen en zwangerschapsuitkomsten (Rijnders et al., 2016). TNO, het LUMC en Stichting Centering Nederland voeren verder onderzoek uit naar de Centering-methodiek. Dat gaat onder andere over: Centering voor Eritrese vrouwen, preconceptiezorg, kinkhoestvaccinatie, groepszorg in 7 landen (EU-programma Horizon2020), borstvoeding, vaderbetrokkenheid, werkbare elementen, tevredenheid van zorgverleners en een economische evaluatie. In 2022 zal TNO in samenwerking met betrokken beroepsorganisaties inventariseren of en in hoeverre CenteringZwangerschap worden uitgevoerd.” Meer informatie over CenteringZwangerschap 

Toelichting RIVM op CenteringOuderschap

Over CenteringOuderschap vermeldt het RIVM: “CenteringOuderschap omvat negen bijeenkomsten voor een groep jonge ouders bij de jeugdgezondheidszorg. In de interactieve bijeenkomsten bespreken ouders diverse onderwerpen en ervaringen met elkaar. De bijeenkomsten hebben als doel om de eigen kracht, zelfregie en het sociale netwerk van de ouders te bevorderen. Ouders kunnen voor deze groepsbijeenkomsten kiezen als vervanging van de individuele consulten bij de JGZ. TNO, het LUMC en Stichting Centering Nederland onderzoeken de Centering-methodiek. In 2022 zal TNO in samenwerking met betrokken beroepsorganisaties inventariseren of en in hoeverre CenteringOuderschap wordt uitgevoerd.” Meer informatie over CenteringOuderschap 

 

Ervaringen met Kansrijke Start

Als onderdeel van de Monitor Kansrijke Start sprak het RIVM in oktober-november 2021 individueel en in groepen met verschillende betrokkenen bij het actieprogramma Kansrijke Start. Hieronder enkele conclusies waarbij Stichting Centering Nederland zich aansluit. 

Belang eerste 1000 levensdagen hoog op agenda 

“Het actieprogramma Kansrijke Start gaf volgens betrokkenen een sterke impuls aan het starten of uitbreiden van activiteiten gericht op de eerste 1000 levensdagen. Door het actieprogramma kreeg het thema op zowel het niveau van bestuur, beleid als uitvoering meer bekendheid. Volgens betrokkenen was de urgentie bij zorgverleners al langer voelbaar.”

Coronapandemie zorgde voor vertraging 

“De coronapandemie zorgde volgens betrokkenen voor vertraging bij de implementatie van het actieprogramma en de vertaalslag naar de lokale coalities.” Stichting Centering Nederland heeft gedurende de corona-epidemie lang geen trainingen kunnen aanbieden. De live groepsbijeenkomsten vielen stil. De implementatie van CenteringZorg stagneerde. Wel ontwikkelden we ‘Online Centering’, zodat de groepsbijeenkomsten toch online konden doorgaan zodat zwangeren, die in de pandemietijd kortere 1-op-1 zorg kregen, niet geïsoleerd raakten. Veel praktijken gingen online door met het aanbieden van groepsbijeenkomsten. Ook werden er live-bijeenkomsten buiten aangeboden of men deed andere creatieve aanpassingen om veilige groepszorg te bieden, op anderhalve meter van elkaar.

Bekostiging & financiering

“Voor een goede borging van Kansrijke Start is volgens betrokkenen een structurele bekostiging van de huidige lokale coalities en interventies nodig. Alle betrokkenen geven aan dat dit voor hen een groot, doorlopend knelpunt is. De bekostiging van interventies is vaak tijdelijk en van korte duur.” Vanuit Stichting Centering sluiten wij ons hierbij aan. Alleen met structureel geld kun je iets goeds en blijvends neerzetten. De economische evaluatie van TNO liet zien dat Centering kosteneffectief is en dat de kosten opwegen tegen de baten (de gezondheidswinst die het oplevert). Wij zetten ons daarom samen met de KNOV in voor een vast tarief per zwangere voor het aanbieden van CenteringZorg. Zodat verloskundigenpraktijken de investeringen niet uit eigen zak hoeven te betalen. 

Het RIVM monitort van 2019 tot en met 2021 de invoering van het actieprogramma Kansrijke Start. Doelstelling is het in kaart brengen van de voortgang van de invoering en effecten van het actieprogramma. Door de indicatorenset jaarlijks in een factsheet te presenteren, wordt zichtbaar of de indicatoren zich in de gewenste richting ontwikkelen.

Bericht delen: