Meer inzicht, motivatie en leefstijlverandering door CenteringDiabetes

Ilona Zantinge (verpleegkundig specialist) voerde een onderzoek uit naar CenteringDiabetes in de huisartsenpraktijk. Wegens het succes van de pilot blijft Spectrum Medisch Centrum in Meppel CenteringDiabetes aanbieden.  

Ilona Zantinge: “Binnen Spectrum Medisch Centrum werken wij volgens de visie van positieve gezondheid en ‘samen beter’. Groepsgewijze CenteringZorg sluit daarbij aan. Vanuit onze huisartsenpraktijk wilden we onderzoeken of het Centering-zorgmodel haalbaar en toepasbaar is bij de zorg aan patiënten met diabetes mellitus type 2. Ik was samen met huisarts Carola Penninx kartrekker van de pilot CenteringDiabetes.”

De pilot 

“Om te leren werken volgens de centering-principes volgden we eerst de tweedaagse training: één huisarts, twee praktijkondersteuners somatiek, twee diëtisten, twee fysiotherapeuten en twee praktijkondersteuners GGZ en ik. Vervolgens maakten we samen met Stichting Centering en TNO een centering-programma geschikt voor mensen met diabetes.” 

Omslag in denken 

“Aanvankelijk was ik sceptisch over ‘dingen doen in een groep’. Maar door de centering-training raakte ik enthousiast voor deze manier van zorg verlenen. Als professional ben je gewend om je eigen klinische verhaal af te steken aan patiënten. We overspoelen mensen met informatie waarvan het merendeel niet overkomt. Tijdens de centering-training leer je hoe je een groep kunt begeleiden en hoe je mensen met behulp van interactieve werkvormen kunt stimuleren om zelf antwoorden te vinden op hun vragen. Zo sluit je aan bij de belevingswereld van patiënten en komt de groep gezamenlijk tot inzichten. Gezondheidsinformatie blijft dan veel meer plakken.”

“Je kunt in een groep ook successen met elkaar delen en elkaar steunen. Dat motiveert zoveel meer dan het advies van een professional.” 

CenteringDiabetes 

“Een groep van acht tot tien patiënten doet mee aan zeven bijeenkomsten van twee uur. Binnen deze tijd krijgt men de gebruikelijke medische zorg. Daarnaast is er volop ruimte voor uitwisseling over relevante thema’s, zoals leefstijl, beweging, dieet, medicatie en Positieve Gezondheid. De bijeenkomsten worden aangeboden door een koppel van twee professionals: bij ons zijn dat de ene keer de fysiotherapeut en praktijkondersteuner somatiek, en de andere keer de diëtist en praktijkondersteuner somatiek.” 

Actief meedoen 

“Typisch voor Centering is dat je de deelnemers actief betrekt bij de zorg en interactieve werkvormen gebruikt. In een van de bijeenkomsten meten alle deelnemers eerst hun bloedsuiker. Dan gaan ze in tweetallen een kwartier wandelen of een cardiotraining doen, waarna iedereen opnieuw meet. Heel duidelijk is dan hoe snel de suikerwaarde door beweging daalt. Voor veel mensen is dat een eyeopener, het motiveert om meer in beweging te komen. In een andere bijeenkomst laten we de deelnemers samen bepalen welke voedingsmiddelen thuishoren in de ‘verboden box’. Men kijkt dan ook naar de voedingswaarden van producten. “Ik let nu veel meer op de etiketten”, zei iemand later. Als professional denk je dat diabetespatiënten inmiddels wel weten wat de toegevoegde waarde is van beweging en goede voeding. Het was daarom best schrikken om te ontdekken hoe weinig ze eigenlijk weten, zelfs mensen die al jarenlang diabetes hebben. Je merkt dat ze door deze bijeenkomsten echt tot inzichten komen. Het contact met andere mensen met diabetes motiveert en inspireert. Er waren ook deelnemers die met elkaar een wandelafspraak maakten. De combinatie van interactieve werkvormen en lotgenotencontact, dat is wat deze aanpak zo succesvol maakt.”  

“De combinatie van interactieve werkvormen en lotgenotencontact, dat is wat deze aanpak zo succesvol maakt.”

Aanstekelijk enthousiasme

“Als ik alles wat ik hier leerde tien jaar geleden had geweten, was het nooit zover gekomen met mijn diabetes”, zei iemand. Zijn enthousiasme om te werken aan zijn leefstijl werkte aanstekelijk voor de anderen. Het is mooi als de groep een mix is van mensen van verschillende leeftijden en van mensen die relatief kort en die al jaren diabetes hebben. Vanwege het succes van de pilot gaan we ermee verder. Begin 2022 starten we twee nieuwe groepen.” 

Ilona Zantinge is als verpleegkundig specialist werkzaam bij Spectrum Medisch Centrum. Download haar onderzoek: De kracht van CenteringDiabetes in de huisartsenpraktijk op gezondheidsgedrag (pdf)

Lees meer over de CenteringDiabetes-pilot

Bekijk de website van Spectrum Medisch Centrum