Hoe overbrug je de taalbarrière bij een Eritrese zwangere?   

Vakblad Nataal besteedt aandacht aan hoe je zwangeren met een taalbarrière goed kunt ondersteunen. Anne Bedaux (verloskundige) en Amy Welde Selase (cultuur-mediator) van het Online Centering-project voor Eritrese zwangeren delen in dit artikel hun ervaringen en expertise. 

Anderstalige zwangeren, en vooral ook zwangeren met een vluchtelingenachtergrond, lopen een aanzienlijk hoger risico op babysterfte, moedersterfte en complicaties rond de geboorte. Ook hebben deze vrouwen vaker te maken met seksueel geweld en genitale verminking. Dit geldt helaas zeker ook voor Eritrese zwangeren, de groep aan wie Bedaux en Welde Selase ondersteuning bieden. Je zou daarom hopen dat bij de zorg voor deze vrouwen heel regelmatig een tolk wordt ingeschakeld. 

Bedaux en Welde Selase geven in Nataal enkele voorbeelden van miscommunicatie tussen hun doelgroep en verloskundig zorgverleners. “De meest basale dingen komen al vaak niet over”, vertelt Bedaux. “Laatst bespraken we met de groep dat je in Nederland zelf mag kiezen waar je bevalt. Eén van de vrouwen vertelde dat haar verloskundige haar die vraag had gesteld: ‘Ik zei in het ziekenhuis: ik wist niet dat je ook ergens anders kon bevallen.’” 

Niet weten dat je wordt ingeleid

“Onze deelnemers worden dikwijls ingeleid, maar waarom weten ze vaak niet.” Een deelnemer logde in vanuit het ziekenhuis. Bedaux: “Zij dacht dat ze zo weer naar huis mocht, maar ze lag al met een infuus in haar arm! ‘Je gaat bevallen’, zeiden wij. Toen hebben we het die keer maar met de groep gehad over hoe je weeën opvangt.” De vrouw bleef er heel rustig onder. Welde Selase: “Voor jezelf opkomen is in onze cultuur niet vanzelfsprekend. Deze vrouwen zullen nooit zeggen: ik begrijp het niet.”

Tolken terug in de geboortezorg

Er gloort gelukkig hoop dat de tolkenvergoeding terugkomt in de geboortezorg. Iemand die zich hiervoor al jaren hardmaakt is epidemioloog Simone Goosen. Met de Johannes Wierstichting voor gezondheidszorg en mensenrechten voert zij de campagne ‘Taal mag toch geen obstakel zijn? Tolken terug in de zorg, alstublieft’. 

Goosen: “De drempel om een tolk in te schakelen is sinds 2012 nog hoger. Vooral voor eerstelijns verloskundigen, kraamzorgorganisaties en zelfstandig kraamverzorgenden die deze kosten uit eigen zak moeten betalen. Ziekenhuizen hebben de tolkenvergoeding meestal wel geregeld, maar ook hier worden tolken te weinig ingeschakeld.” Opvallend is dat ook bij zwangere asielzoekers, voor wie wél kosteloos tolken kunnen worden ingeschakeld, dit te weinig gebeurt. “Deze vrouwen lopen een maar liefst zeven keer hoger risico op perinatale sterfte dan andere vrouwen in Nederland! Schakel daarom bij ieder contact met een zwangere vluchteling een professionele tolk in. Dat kan kosteloos met het COA-zorgpasnummer.” Overigens adviseert het RIVM, vanwege de weer oplopende babysterfte, ook om de inzet en vergoeding van tolken voor de geboortezorg snel te regelen.  

Hoe werk je met een tolk

Amy Welde Selase tolkt vaak in de geboortezorg, maar krijgt soms te weinig ruimte: “Zorgverleners verwachten dat ik ‘letterlijk’ vertaal. Maar als ik wil dat een vrouw ook echt begrijpt wat ik zeg, dan moet ik vaak gewoon meer woorden gebruiken.” Ze maakte mee dat ze via de telefoon aan een vrouw moest vertellen dat zij hiv-positief was. Welde Selase stelde voor om hiervoor een ander moment te kiezen, zodat de vrouw iemand bij zich had om haar te steunen: “Er is in Tigrinya geen woord voor hiv en dus moet ik wel aids zeggen. Maar Eritreeërs denken bij aids gelijk dat ze dood gaan.” De zorgverlener wilde dat ze de boodschap zonder omhaal zou geven: de vrouw liet de telefoon uit haar handen vallen en was niet meer aanspreekbaar. 

(Cultuur)sensitieve zorg is net zo belangrijk!

“Het inzetten van een tolk is belangrijk, maar net zo belangrijk is het om aan te sluiten bij de vrouw in kwestie”, zegt Bedaux. “Trek daar extra tijd voor uit. Check steeds of zij je begrepen heeft. Vraag haar te herhalen wat je hebt gezegd. Moedig haar aan om vragen te stellen en gebruik waar mogelijk beeldmateriaal of materialen in de eigen taal. Leg nieuwkomers altijd uit hoe de zorg in Nederland werkt. Dat is bijna voor iedereen anders dan in het land van herkomst. Neem niet aan dat mensen dit wel weten. En dit geldt dus allemaal óók als je een tolk gebruikt.” 

 

 

Lees hier het volledige artikel Hoe kan de geboortezorg beter professionele tolken inschakelen – NATAAL sept 2021

Verwijs Eritrese zwangeren door voor deelname aan online-CenteringZorg – Download het Informatiesheet

Volg dit project via LinkedIn

Kijk op de projectpagina voor meer informatie

 

Tips bij de zorg voor mensen die niet goed Nederlands spreken: 

  • Voor zwangere asielzoekers kun je kosteloos een tolk inschakelen met het COA-zorgpasnummer
  • Als je geen tolk kunt inschakelen: bespreek met ketenpartners of zij die mogelijkheid wel hebben. Misschien kun je via hen een tolk inschakelen of iemand doorverwijzen?
  • Plan extra tijd voor afspraken
  • Neem de tijd om wederzijds vertrouwen op te bouwen 
  • Praat niet met de tolk maar gewoon met de zwangere 
  • Praat in korte, duidelijke zinnen en stel één, liefst open vraag per keer
  • Leg uit hoe de geboortezorg werkt
  • Moedig de zwangere aan om als ze ergens bezorgd over is dat te zeggen en daarvoor contact op te nemen
  • Leg uit dat de zwangere om een tolk mag vragen en dat een professionele tolk een beroepsgeheim heeft
  • Werk met zanzu.nl en andere vertaalde informatie, bijvoorbeeld van Pharos
  • Vraag de zwangere om in eigen woorden te vertellen wat jullie hebben besproken en wat de afspraken zijn 
  • Noteer in het dossier hoe je de taalbarrière hebt overbrugd
  • Geef bij verwijzing aan dat er een taalbarrière speelt

Kijk op www.zoschakeltueentolkin.nl/tolk-voor-geboortezorg

Bericht delen: