Een domeinoverstijgende aanpak in de JGZ die ouders centraal stelt

ZonMw presenteert de projectresultaten van het programma Versterken Uitvoeringspraktijk JGZ. Binnen dit programma zijn ook de resultaten van CenteringParenting verzameld. 

In de interactieve pdf ‘Slimsamenwerken’ presenteert ZonMw de resultaten van het programma Versterken Uitvoeringspraktijk JGZ. Binnen dit programma zijn de resultaten verzameld van veertien innovatieve projecten, waaronder groepsgewijze jeugdgezondheidszorg op basis van het Centering-model. De projecten worden als voorbeeld gepresenteerd, op basis van hun werkzame elementen met betrekking tot samenwerken. Daarnaast is de belangrijkste boodschap benoemd voor professionals, managers en gemeenten. Hieronder lees je hoe dit voor CenteringParenting gebeurde.

“CenteringParenting biedt de kans om vanuit value based healthcare in te zetten op Positieve Gezondheid. Samen met professionals uit de geboortezorg, jeugdgezondheidszorg en het sociaal domein kan een overkoepelende aanpak worden vormgegeven voor de gezondheid van moeder en kind in de eerste 1000 dagen.”

Een domeinoverstijgende aanpak om de gezondheid van moeder en kind de eerste 1000 dagen positief te beïnvloeden 

In dit project werd door TNO onderzocht hoe groepszorg volgens het Centering-model in de JGZ is ingevoerd, georganiseerd en uitgevoerd. Wat daarbij belemmeringen en verbeterpunten zijn en hoe binnen CenteringParenting de integratie en aansluiting plaatsvindt met (keten)partners in het sociaal domein. 

Visie en doelen: Het doel van de samenwerkingsaanpak is de integratie en aansluiting van (keten)partners in het sociaal domein binnen CenteringParenting in de JGZ. 

Beschrijving: Sinds 2014 wordt aan ouders van pasgeboren kinderen in een aantal JGZ-organisaties in Nederland CenteringParenting (CPa) aangeboden. Bij CPa vervangen groepsbijeenkomsten de traditionele contactmomenten bij de JGZ. In vergelijking met individuele zorg biedt CPa meer ruimte en tijd om naast de fysieke gezondheid van het kind ook het psychosociaal welbevinden van kind en gezin te bespreken. JGZ-professionals die CPa uitvoeren en ouders zijn enthousiast over de werkwijze. CPa blijkt kwetsbare ouders te bereiken, zoals ouders met een niet-Nederlandse achtergrond en alleenstaanden. 

Werkwijze: De groepsbijeenkomst van CPa worden gefaciliteerd door minimaal een JGZ professional (jeugdverpleegkundige of jeugdarts). Deze professional is verantwoordelijk voor de controles en vaccinaties. De co-begeleider kan een professional zijn uit de JGZ of uit het sociaal domein. De groepsbegeleiders dienen een training te hebben gevolgd in de centering-methodiek. 

Effect: wat levert de werkwijze op?

Voor ouders: Uit het onderzoek blijkt dat ouders die CPa kregen positiever waren over JGZ-professionals, dat zij consultatiebureaubezoeken nuttiger vonden en dat zij de zorg die zij op het consultatiebureau ontvingen positiever beoordeelden op domeinen die voor henzelf belangrijk waren, dan ouders die traditionele zorg ontvingen. 

Voor professionals: Volgens professionals zijn ouders erg positief over CPa en worden ouders versterkt door CPa. Verschillende professionals geven aan dat CPa hen hernieuwde energie en meer werkplezier geeft. 

Voor gemeenten: Het percentage en aantal gemeenten dat CenteringParenting aanbiedt aan ouders is een indicator voor het programma Kansrijke Start. VWS stimuleert het aanbieden van CenteringParenting aan ouders in kwetsbare situaties. 

Doelgroep en betrokkenheid: De doelgroep van het project zijn ouders van pasgeboren kinderen. De doelgroep is betrokken bij de doorontwikkeling door middel van vragenlijsten.

Borging: In een groeiend aantal gemeenten wordt CenteringParenting geïmplementeerd. JGZ-organisaties ervaren twee belangrijke belemmeringen bij de uitvoering. Ten eerste de werving van ouders. Het kost JGZ-professionals veel moeite om groepen bij elkaar te krijgen van ouders met een baby van ongeveer dezelfde leeftijd. Dit komt onder meer doordat JGZ-organisaties niet altijd flexibel kunnen aansluiten bij wensen van ouders qua tijdstip of locatie. Bijvoorbeeld wanneer groepen ouders vanuit CenteringPregnancy bij de verloskundige door willen gaan in de JGZ. Een andere belemmering zijn de kosten. De kosten voor de JGZ zijn per ouder hoger bij groepszorg dan bij individuele zorg. Daar staat tegenover dat ouders veel meer tijd aan zorg ontvangen. De kosten zouden verminderd kunnen worden door bij kleine groepen minder begeleiders in te zetten of door de bijeenkomsten korter te laten duren. 

Financiering: CenteringParenting is duurder dan individuele zorg. In elke gemeente zijn andere afspraken gemaakt over de financiering ervan. 

Samenwerkingspartners: De organisatie van de training voor professionals en ondersteuning bij de implementatie is in handen van Stichting Centering Nederland. Gemeenten en JGZ-organisaties bepalen zelf wie CenteringParenting uitvoert en de verdeling van verantwoordelijkheden en rollen verschilt per organisatie. 

Competenties: Voor de invoering van CenteringParenting is in een organisatie draagvlak nodig onder medewerkers en binnen het management. Professionals volgen een training in het faciliterend begeleiden van groepen volgens de Centering-methodiek. 

Succesfactoren:

• Ouders en professionals zijn enthousiast over CenteringParenting.
• CenteringParenting sluit aan bij de transformatiedoelstellingen en is een indicator voor het uitvoeren van Kansrijke Start binnen gemeenten.

Valkuilen: 

• Het kost tijd en geld om de aanpak te implementeren. Organisaties geven aan dat het ongeveer twee jaar duurt om de aanpak goed te implementeren in de organisatie. 
• De werving van ouders verloopt moeizaam, wat mede wordt veroorzaakt doordat de JGZ niet altijd kan aansluiten bij de wensen van ouders wat betreft tijdstip en locatie van de bijeenkomsten.

Bij CenteringParenting begeleiden twee professionals de groepen, van wie er een medisch verantwoordelijk is voor het bieden van reguliere jeugdgezondheidszorg.

Boodschap voor professionals: Samen zorg geven tijdens de eerste duizend dagen in centering is value based healthcare, gebaseerd op positieve gezondheid en is verrijkend voor de eigen ontwikkeling van de zorgprofessional. Dit biedt de kans om interdisciplinair samen te werken, bijvoorbeeld met verloskundigen of met professionals uit het sociaal domein. Hoe dit wordt ingevuld kan zowel afhankelijk zijn van de behoeften vanuit de groep als van lokale speerpunten. 

Boodschap voor gemeenten: CenteringParenting biedt de kans om in een gemeente vanuit value based healthcare in te zetten op Positieve Gezondheid. Samen met professionals uit de geboortezorg, jeugdgezondheidszorg en het sociaal domein kan een overkoepelende aanpak vorm worden gegeven gericht op de gezondheid van moeder en kind tijdens de eerste 1000 dagen. Dit biedt de kans om interdisciplinair samen te werken, bijvoorbeeld met verloskundigen en/of met professionals uit het sociaal domein en samen te werken aan lokale speerpunten. 

Boodschap voor managers: Dit biedt de kans om interdisciplinair samen te werken, bijvoorbeeld met verloskundigen en met professionals uit het sociaal domein. Het biedt organisaties in de geboortezorg en jeugdgezondheidszorg de mogelijkheid om vorm te geven aan een overkoepelende aanpak van de gezondheid van moeder en kind tijdens de eerste 1000 dagen. 

 

Meer lezen?